Νεο status quo

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 το μοντέλο κατεύθυνσης που ακολουθήθηκε στην Ευρώπη ήταν η δημιουργία νέων κρατών. Tα όρια των μέχρι τότε υπαρχόντων κρατών στην ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια άλλαξαν με επαναχάραξη συνόρων.

Η διαδικασία της δημιουργίας μιας μεγάλης Ευρώπης δίχως διαχωριστικές γραμμές, η οποία ακολούθησε την πτώση του Τείχους στο Βερολίνο αλλού έγινε ειρηνικά, αλλού βίαια, επιπλέον, υπάρχουν «παγωμένες» διενέξεις όπου η διπλωματία για χρόνια προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα μέσω της διαπραγμάτευσης, σε αυτές τις περιπτώσεις τα κράτη βρίσκονται στην αναμονή (Π.Γ.Δ.Μ. κ,τ,λ)
Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαμε να εντάξουμε και το πρόβλημα της Κύπρου.

Το φαινόμενο της επαναχάραξης των συνόρων βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, ωστόσο, όσον αφορά τον τρόπο διευθέτησης των εκκρεμοτήτων υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

Είναι γεγονός ότι στο διεθνές περιβάλλον οι πολιτικές και οικονομικές σχέσεις είχαν πάντα διαφορετικές προσεγγίσεις, επίσης τα οικονομικά προβλήματα, η άκαμπτη στάση και ο δογματισμός στην προσπάθεια επίδρασης είναι φυσιολογικό να επηρεάζουν αναπόφευκτα τις σχέσεις των κρατών και να οδηγούν σε προβλήματα.
Ο τρόπος Κατανόησης Προσέγγισης & αξιολόγησης των γεγονότων από τις ενδιαφερόμενες πλευρές, μάλλον είναι, θέμα γενικότερης νοοτροπίας και γεωπολιτικών & ενεργειακών συμφερόντων.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι το παράδειγμα του πρώην καγκελάριου της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ, επέρριψε το φταίξιμο για τον πρόσφατο πόλεμο του Καυκάσου στη γεωργιανή πλευρά, "Οι αντεγκλήσεις ήταν προβλέψιμες» δήλωσε. Οι επικριτές του τον κατηγόρησαν ότι έχει έννομο συμφέρον επειδή προεδρεύει της κοινοπραξίας για τον αγωγό Nord Stream.

Με βάση τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι ο τρόπος προσέγγισης του γενικού, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, αλλού αγνοούσε αλλού όχι τις τοπικές ιδιαιτερότητες.

Ως αναφορά τη σχέση της E.E. με τη Ρωσία το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια εστιάζεται κατά κύριο λογο στην αγορά ενέργειας. Η Ευρώπη αγοράζει περίπου το 80% του ρωσικού πετρελαίου και καλύπτει περίπου το 30% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Στη Ρωσία ο έλεγχος των φυσικών πόρων είναι και μάλλον θα παραμείνει εθνικός. Στην προσπάθεια για τον έλεγχο των φυσικών πόρων τέθηκε και το δίλημμα της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Η Ρωσία ιστορικά, Θρησκευτικά & πολιτισμικά θα έλεγα και πολιτικά, ανήκει στην Ευρώπη, στόχος της τα τελευταία χρόνια φάνηκε να είναι η προσέγγιση τόσο με τις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ,όσο και με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.

Στην κατεύθυνση αυτή τόσο η χώρα μας όσο και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες φάνηκε να έθεσαν ως στόχο τους τη διεύρυνση των σχέσεων με τη Ρωσία. Στο πλαίσιο αυτό πάντα υπήρχαν προβλήματα, ωστόσο το τελευταίο διάστημα η σχέση της Ρωσίας με τη δύση φάνηκε να δοκιμάζεται. Είναι διατεθειμένη όμως να δεσμευτεί η Ευρώπη, ότι, θα υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας από ρωσική επίθεση!, πολύπλοκο ζήτημα πλέον η συλλογική άμυνα.

Ως φυσική εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι η σταδιακή σύγκλιση του ρωσικού και αμερικανικού συστήματος σκέψης με διαιτητή και συνδιαμορφωτη την ΕΕ. Το μοντέλο αυτό φάνηκε να γίνεται προσπάθεια να εφαρμοστεί στην κρίση της Γεωργίας.

Από την άλλη πλευρά η μοναδική χώρα από τα παλιά κράτη - μέλη της Ε.Ε. που έχει εμπλακεί σε ζητήματα που αφορούν και σχετίζονται άμεσα με την επαναχάραξη συνόρων είναι η χώρα μας. Όμως, αν και οι εκκρεμότητες της χώρας μας είναι σοβαρά και ευαίσθητα ζητήματα παραμένουν για χρόνια άλυτα.
Κατά καιρούς τα εν λογω προβλήματα έχουν δημιουργήσει ανησυχίες και για την ασφάλεια της χώρας μας.
Επίσης εξαιτίας των εκκρεμοτήτων έχουν προκύψει σημαντικά προβλήματα τόσο στις σχέσεις μας με γειτονικές και άλλες χώρες, όσο και στο εσωτερικό, η αδυναμία συνεννόησης οδηγούσε πάντα σε πολιτική οξύτητα και αδιέξοδα χωρίς ιδιαίτερο εσωτερικό λογο.

Με βάση τα προαναφερθέντα, «ζωντανά παραδείγματα» των παραπάνω περιπτώσεων είναι η κρίση του Καυκάσου, το Κόσσοβο, το Σκοπιανό και το Κυπριακό.

Η σημερινή Ευρώπη παράλληλα με τα προβλήματα που αφορούν τη θέση της στον κόσμο έχει να αντιμετωπίσει, την οικονομικοκοινωνική κρίση, την μετανάστευση, τη μείωση του πληθυσμού της, κτλ. Καταρχήν όμως πρέπει να αντιμετωπίσει τα σοβαρά θεσμικά κενά της που είναι διαρκής πηγή δυσαρέσκειας, αμφισβήτησης και δημιουργίας προβλημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, το όχι της Ιρλανδίας στο Ευρωσύνταγμα, ο συγκεντρωτισμός των Βρυξελών, η μη ύπαρξη ενιαίας εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, καθώς και ο επανακαθορισμός των σχέσεων με τη Ρωσία, (υπό την οπτική των διαφορετικών προσεγγίσεων και συμφερόντων, μετά τα γεγονότα στον Καύκασο), δεν αφήνουν πολλά περιθώρια στην γηραιά ήπειρο για περεταίρω αναπτυξιακές ή άλλες πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα.

Έτσι, τον τελευταίο καιρό παρατηρούμε ότι η Ευρώπη φαίνεται να χωρίζεται σε παλιά και νέα, με τα νέα κράτη να είναι σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Είναι σίγουρο, ότι, αν η Ευρώπη δεν αλλάξει κατεύθυνση και ρόλο, θα πορευτεί στο μέλλον με διαφορετικές ταχύτητες και νοοτροπίες.

Συνέπως και με δεδομένο το γρήγορο ρυθμό της αλλαγής του κόσμου τα αντικρουόμενα συμφέροντα θα οδηγήσουν να συνεχίσουν να υπάρχουν σημαντικές επιφυλάξεις, ο Ευρωσκεπτικισμός και η ανασφάλεια θα εξαπλώνεται με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν, αν δεν αλλάξει κάτι, πολλά και μεγάλα ερωτηματικά γύρω από το συλλογικό μέλλον.
Επομένως η αποδοχή ενός διαφορετικού, ειρηνικού και καινοτόμου πολιτικού ρεύματος σκέψης που θα βλέπει τα πράγματα διαφορετικά και θα οδηγήσει την ανθρωπότητα σε νέα δεδομένα χωρίς πολέμους είναι απόλυτα απαραίτητος.