Η κρίση χρέους ως καταλύτης αλλαγών

Εδώ και ενάμιση χρόνο η Ελλάδα είναι έρμαιο και βορά συμφερόντων ξένων θεσμικών και ιδιωτικών επενδυτικών οίκων που κερδοσκοπούν με τα ελληνικά ομόλογα. Στο παιχνίδι ‘παίζουν’ και 5 ελληνικές τράπεζες που βρίσκονται μεταξύ των βασικών διαπραγματευτών αγοράς και έχουν πρόσβαση κατά αποκλειστικότητα στους μηχανισμούς βραχυπρόθεσμου δανεισμού.

Το 2011, ένα μεγάλο τμήμα από το εθνικό προϊόν θα κατευθυνθεί για τους τόκους δανείων, 16 δις ευρώ ή το 6,9% του ΑΕΠ, όταν το αντίστοιχο ποσό που κατευθύνεται για εκπαιδευτικές δαπάνες φτάνει μόλις το 2,75 % του ΑΕΠ και είναι το μικρότερο ποσοστό στην Ε.Ε. των 27. Το ποσό για πληρωμή τόκων θα αυξάνεται συνεχώς τα επόμενα χρόνια και σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα το 2015 θα φτάσει στο 11.1 % του ΑΕΠ.

Ωστόσο, η αρνητική αυτή εξέλιξη δεν φαίνεται ότι έχει γίνει αντιληπτή απ' την πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, πολλοί συμπολίτες μας πιστεύουν ακόμη ότι τα δάνεια που λαμβάνει η χώρα αυτή την εποχή, για να πληρώνει δάνεια παρελθόντων ετών, μας σώζουν χωρίς συνέπειες.

Δεδομένου ότι τα σκληρά προγράμματα λιτότητας είναι προαπαιτούμενο για να συνεχίσουν να μας δανείζουν, αν δεν αλλάξει κάτι, η ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια αναμένεται να «εξανεμιστεί», για να ελέγχεται ο πληθωρισμός προκειμένου να κρατιέται στα σημερινά επίπεδα η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ, για να συντηρείται το χρέος και να αποτρέπονται προβλήματα ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα.

Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι αν η Ελλάδα έχει την δυνατότητα να συνεχίσει σε αυτήν την κατεύθυνση; πως θα μπορέσουμε στο μέλλον να αποφύγουμε την αθέτηση πληρωμής δανείων και τόκων όταν χρόνο με το χρόνο το ΑΕΠ θα μειώνεται και το χρέος θα αυξάνεται;

Στην βάση των παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καταλήγουμε να πούμε ότι τα πακέτα δανεισμού και τα μέτρα λιτότητας δεν έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του χρέους στη ρίζα του. Το μόνο που καταφέρνουν είναι η ενίσχυση του ρόλου των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά την οικονομική διακυβέρνηση και την ευρωπαϊκή οικονομική ολοκλήρωση. . όπως απορρέει κατά ένα μέρος μέσα από την νέα μεταρρυθμιστική Συνθήκη της ΕΕ.

Δεδομένου ότι το εγχείρημα της Ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης ξεκίνησε με την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης το 1957 η σημερινή αναταραχή που έχει ως δομικό στοιχείο την κρίση του ελληνικού χρέους δεν αναμένεται να τελειώσει σύντομα, καθώς μετά την οικονομική θα έχει σειρά η πολιτική ενοποίηση.

Πως όμως θα μπορέσει μια χώρα που μέρα με την μέρα καταστρέφεται ως οικονομία και ως κοινωνία για να υποβοηθήσει την οικονομική ολοκλήρωση θα μπορέσει στο μεσοπρόθεσμο μέλλον να προωθήσει και να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των πολιτών της σε πολιτικό επίπεδο στην ευρωζώνη; όταν τα οργανωμένα οικονομικά συμφέροντα με την δραστηριοποίησή τους φροντίζουν να έχουν ολοένα και περισσότερο μεγαλύτερο ρόλο και επίδραση στον τρόπο λειτουργίας του θεσμικού οικοδομήματος της ΕΕ!

Οι αλλαγές που θα επιφέρουν τα προαναφερθέντα είναι σίγουρο ότι θα διαμορφώσουν μια νέα εσωτερική πραγματικότητα στην ΕΕ και εκ των πραγμάτων θα φέρουν ουσιαστικές αλλαγές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ποιος είναι ο ρόλος της Ελλάδας στις στρατηγικές που ακολουθούν και λαμβάνουν χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος μιας αδύναμης οικονομικά χώρας σε μια ευρωπαϊκή πραγματικότητα με ενισχυμένη την πλειοψηφική λήψη των αποφάσεων. Μπορεί, όπως βλέπουμε να συμβαίνει σήμερα, η εσωτερική και η εξωτερική διάσταση της ΕΕ να καθορίζεται στην βάση των συμφερόντων του ενός;

Μήπως τελικά χρειάζεται κριτική αποτίμηση και επανακαθορισμός της στάσης της χώρας απέναντι στην τρόπο που διάλεξαν για να προωθηθεί η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης;